Leraren hebben veel mogelijkheden om zich verder te bekwamen in hun vak, maar deze worden niet optimaal benut. Ze ervaren onvoldoende zeggenschap over hun tijd en beslissingsruimte, ze maken te weinig gebruik van het leren van elkaar op de werkplek, hoewel ze aangeven hier wel het meeste van te leren, en het bestaande scholingsaanbod sluit niet altijd aan bij de behoeften. Toch liggen er ook kansen op het moment dat leraren zelf het voortouw nemen bij het werken aan hun eigen professionele ontwikkeling. Dat blijkt uit een studie van LOOK, Wetenschappelijk Centrum Leraren Onderzoek, van de Open Universiteit in opdracht van de Algemene Onderwijsbond (AOb). De uitkomst van de studie wordt op 28 september 2012 gepresenteerd tijdens het AOb-congres ‘Meesterlijk Onderwijs’ in Utrecht.

Vragen vanuit de Algemene Onderwijsbond
Het LOOK-rapport Leraren Leren, Een overzichtsstudie naar de professionele ontwikkeling van leraren, geeft antwoord op drie vragen die via de onderwijscoöperatie door de AOb zijn aangedragen:
• Welke mogelijkheden en middelen zijn er voor de professionele ontwikkeling van leraren en hoe worden deze benut?
• Welke zeggenschap hebben leraren over hun professionele ontwikkeling?
• Sluit het professionaliseringsaanbod aan op de vraag en behoefte van leraren?
Om deze vragen te beantwoorden voerde LOOK een reviewstudie uit, aangevuld met focusgroepsgesprekken onder AOb-consulenten, digitale discussies en een vragenlijst uitgezet onder ruim 1.000 leraren in het po, vo en mbo.

Onvoldoende aansluiting
De resultaten laten zien dat professionaliseringsmogelijkheden en -middelen onvoldoende aansluiten op de behoeften van de leraren. Er is kwantitatief een breed aanbod aan individuele scholingsmogelijkheden – zoals de Lerarenbeurs – maar kwalitatief niet altijd passend. Verder is onduidelijk hoeveel van het professionaliseringsgeld dat naar scholen gaat, daadwerkelijk wordt gebruikt voor de professionalisering van leraren. De zeggenschap van leraren over de invulling van hun tijd en het kiezen van professionaliseringsactiviteiten wordt vaak beperkt door werkdruk en leidinggevenden. Leraren moeten meer ruimte krijgen én eisen om aan hun professionele ontwikkeling te werken.

Flexibele vormen van leren stimuleren
Bij professionalisering denken leraren het eerst aan formele vormen van scholing. Ze zien bijvoorbeeld gesprekken en reflectie met collega’s niet als een vorm van zich verder bekwamen. Tegelijk waarderen ze dit alledaagse leren wel als meest nuttig. Leraren willen juist meer leren van elkaar, in en rond de dagelijkse onderwijspraktijk. Uit het rapport blijkt dat in landen die hoog scoren qua onderwijs, professionalisering een natuurlijk onderdeel is van werken. Beter gezegd: van teamwerk. Het faciliteren van flexibele vormen van leren kan tegelijkertijd een stimulans zijn voor het succesvol doorlopen van formele leertrajecten, zoals opleidingen en cursussen.

Het volledige onderzoeksrapport is te vinden op look.ou.nl

Over LOOK
LOOK, Wetenschappelijk Centrum Leraren Onderzoek, is een expertisecentrum van de Open Universiteit voor de professionalisering van leraren. Het ondersteunt leraren met kennis om zich verder te ontwikkelen en professionaliseren. Dat gebeurt door wetenschappelijk onderzoek via vragen uit de praktijk: van leraren, scholen en de onderwijscoöperatie. Het onderzoek vindt samen met leraren in scholen plaats wat leidt tot duurzame oplossingen die werken in de praktijk en bijdragen aan de wetenschappelijke kennis over het onderwijs.